ลักษณะทางกายภาพของจังหวัดมุกดาหาร

ลักษณะทางกายภาพของจังหวัดมุกดาหาร

ที่ตั้งและอาณาเขต 

จังหวัดมุกดาหาร มีพื้นที่ทั้งหมด 4,407 ตารางกิโลเมตร หรือ 2,712,400 ไร่ อยู่ห่างกรุงเทพมหานคร 642 กิโลเมตร มีแม่น้้าโขงเป็นเส้นกั้นพรมแดนระหว่างประเทศ ความยาวประมาณ 72 กิโลเมตร โดยตั้งอยู่ตรงข้ามเมืองของ สปป.ลาว ดังนี้

อำเภอเมืองมุกดาหาร ตรงข้ามเมืองไกสอนพมวิหาร แขวงสะหวันนะเขต
อำเภอหว้านใหญ่ ตรงข้ามเมืองไชยบุรี แขวงสะหวันนะเขต
อำเภอดอนตาล ตรงข้ามเมืองไชยภูทอง แขวงสะหวันนะเขต

โดยมีอาณาเขตติดต่อดังนี้ 

ทิศเหนือ ติดต่อกับอ้าเภอนาแก อ้าเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม และอ้าเภอเต่างอย  จังหวัดสกลนคร ทิศใต้  ติดต่อกับอ้าเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร อ้าเภอชานุมาน จังหวัดอ้านาจเจริญ  และอ้าเภอหนองพอก จังหวัดร้อยเอ็ด
ทิศตะวันออก ติดต่อกับแขวงสะวันนะเขต สปป.ลาว โดยมีแม่น้้าโขงเป็นเส้นกั้นพรมแดน
ทิศตะวันตก ติดต่อกับอ้าเภอเขาวง อ้าเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ และอ้าเภอเมยวดี จังหวัด ร้อยเอ็ด

จุดผ่านแดน

1. จุดผ่านแดนถาวร มีจำนวน 2 จุด คือ
     1) ท่าข้ามท่าเทียบเรือเทศบาลเมืองมุกดาหารกับเมืองไกสอนพรมมวิหาน ซึ่งกระทรวงมหาดไทย ได้ประกาศเปิดอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 20 ธันวาคม 2549
     2) สะพานข้ามแม่น้้าโขงไทย – ลาว แห่งที่ 2 มุกดาหาร-สะหวันนะเขต         

2. ด่านประเพณี มีตลาดในหมู่บ้านชายแดน 8 แห่ง ได้แก่
    อ.หว้านใหญ่ 1) บ้านสองคอน 2) บ้านหว้านใหญ่ 3) บ้านชะโนด 4) บ้านบางทรายน้อย                     
    อ.เมืองมุกดาหาร 5) บ้านส้มป่อย 6) บ้านบางทรายใหญ่ 7) บ้านนาสีนวน
    อ.ดอนตาล 8)  บ้านดอนตาล

3. ช่องทางธรรมชาติ (ท่าเรือหมู่บ้าน) 24 แห่ง ได้แก่
    อ.หว้านใหญ่ 5 แห่ง (1.ท่าแก่งกะเบา 2.ท่าบ้านสองคอน 3.ท่าบ้านหว้านใหญ่ 4.ท่าบ้านพาลุกา 5.ท่าบ้านดาวเรือง)
    อ.เมืองมุกดาหาร 11 แห่ง (1.ท่าบ้านบางทรายใหญ่ 2.ท่าบ้านสงเปือย 3.ท่าบ้านนาโปใหญ่  4.ท่านาโปน้อย 5.ท่าศรีมงคล 6.ท่าบ้านบุ่งอุทัย 7.ท่าบ้านส้มป่อย 8.ท่าบ้านเหล่าล้อม-โนนศรี 9.ท่าบ้านคอน สาย 10.ท่าบ้านนาแล 11.ท่าบ้านท่าไค้)
    อ.ดอนตาล จำนวน 8 แห่ง  (1.ท่าบ้านหนองหล่ม 2.ท่าบ้านโคก 3.ท่าบ้านโพธิ์ไทร 4.ท่าบ้านนาโพธิ์ 5.ท่าบ้านนาตาล 6.ท่าบ้านเวินชัย 7.ท่าวัดดอนตาล 8.ท่าบ้านนาห้วยกอก)

ลักษณะภูมิประเทศ

พื้นที่ของจังหวัดตั้งอยู่ทางตอนใต้ของแอ่งสกลนคร ประกอบด้วย เทือกเขาภูพาน ซึ่งมีแนวเนื่องเข้ามาจากจังหวัดสกลนครทางด้านทิศตะวันตก  เทือกเขานี้จะค่อย ๆ แผ่ออกเป็นสี่แถวไปทางทิศตะวันออก แบ่งพื้นที่ของจังหวัดออกเป็นลุ่มน้ำเล็ก ๆ เอียงลาดลงสู่แม่น้ำโขง ที่ราบระหว่างหุบเขาของลุ่มน้ำเหล่านี้มีสภาพเป็นที่ราบลูกคลื่น นอกจากบริเวณปากน้ำในช่วงที่ไหลไปบรรจบกับแม่น้ำโขง จะมีสภาพเป็นคันดินธรรมชาติแคบ ๆ ที่เกิดจากการทับถมของดินตะกอนแม่น้ำขนานไปกับลำน้ำโขง มีลำน้ำสายสำคัญคือ ห้วยมุก ห้วยบังอี่ ห้วยบางทราย ห้วยชะโมด ห้วยทราย เป็นต้น

ทิศเหนือและทิศใต้ของจังหวัดเป็นที่ราบสูง ทิศตะวันตกมีเทือกเขาภูพานมีลักษณะเป็นป่าไม้ บางแห่งเป็น ป่าทึบ ส่วนทิศตะวันออกเป็นที่ราบสลับป่าไม้ และมีแม่น้้าโขงเป็นเส้นกั้นพรมแดนระหว่างประเทศไทยกับ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว มีความยาวประมาณ 72 กิโลเมตร มีพื้นที่ราบร้อยละ 20 ของพื้นที่ของจังหวัด ทรัพยากรธรรมชาติมีความอุดมสมบูรณ์ มีพื้นที่ป่าไม้ประมาณ 953,300 ไร่ คิดเป็นร้อยละ 35.15 ของพื้นที่จังหวัด

ลักษณะภูมิอากาศ

มรสุมตะวันตกเฉียงใต้ 
มรสุมตะวันตกเฉียงใต้พัดปกคลุมระหว่างกลางเดือนพฤษภาคม ถึงกลางเดือนตุลาคม โดยมีแหล่งก้าเนิดจากบริเวณความกดอากาศสูงในซีกโลกใต้ บริเวณมหาสมุทรอินเดีย มรสุมนี้จะน้ามวลอากาศชื้นจากมหาสมุทร อินเดีย มาสู่ประเทศไทย ท้าให้มีเมฆมากและฝนตกชุกทั่วไป

มรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ  
หลังจากหมดอิทธิพลของมรสุมตะวันตกเฉียงใต้แล้ว ประมาณกลางเดือนตุลาคมจะมีมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดปกคลุมประเทศไทยจนถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์ มรสุมนี้มีแหล่งก้าเนิดจากบริเวณความกดอากาศสูง ในซีกโลกเหนือแถบประเทศมองโกเลียและจีน จึงพัดพาเอามวลอากาศเย็นและแห้งเข้ามาท้าให้ท้องฟ้าโปร่ง อากาศหนาวเย็นและแห้งแล้งทั่วไป หมายเหตุ : การเริ่มต้นและสิ้นสุดมรสุมทั้งสองชนิดอาจผันแปรไปจากปกติได้ในแต่ละปี สภาพภูมิอากาศทั่วไป แบ่งออกได้เป็น 3 ฤดู ดังนี้ 
1. ฤดูร้อน ระหว่างกลางเดือนกุมภาพันธ์ถึงกลางเดือนพฤษภาคม
2. ฤดูฝน ระหว่างกลางเดือนพฤษภาคมถึงกลางเดือนตุลาคม
3. ฤดูหนาว ระหว่างกลางเดือนตุลาคมถึงกลางเดือนกุมภาพันธ์